Een antwoord in begrijpelijke taal op de vraag 'Wat is bitcoin?'

In een serie blogs en podcasts leggen we beleggers de werking van bitcoin uit. In een vorig blog probeerden we inzicht te geven in de ontwikkelingen die leidden tot de koersstijging van bitcoin. Dit is de het eerste blog in een blogserie over onderwerpen die belangrijk zijn voor beleggers. Luister voor meer informatie naar de podcast over dit onderwerp.

De vraag "Wat is bitcoin?" kan op veel manieren worden beantwoord. Ik denk dat beleggers niet precies hoeven te weten hoe bitcoin technisch werkt, maar ze moeten wel de kansen en risico's van beleggen in bitcoin kunnen inschatten. Laten we dus kijken naar de twee grootste vragen die beleggers bezighoudt. De bitcoinvoorraad is gemaximeerd. De eerste vraag is dan ook in hoeverre we er zeker van kunnen zijn dat dit maximum wordt gerespecteerd. En de tweede vraag is of de technologie in de toekomst goed blijft functioneren.

Volgens mij ligt het antwoord op deze vragen in het inzicht dat bitcoin software is.

Maar laten we ons niet te buiten gaan aan technisch jargon. De meeste mensen weten dat bitcoin iets is dat waarde vertegenwoordigt, een soort elektronisch geld, en dat iemand een wallet moet aanmaken om bitcoin te kunnen kopen, versturen of ontvangen. Ze weten dat ze een wachtwoord (of 'sleutel') nodig hebben om toegang tot hun wallet te krijgen en dat je dat wachtwoord niet kwijt mag raken. In dit blog leggen we niet uit hoe het zit met zaken als encryptie, hashing, mining en double spending.

Laten we beginnen om een punt van kritiek op bitcoin te weerleggen. Er zijn beleggers, zoals Warren Buffet, die alleen geld willen steken in beleggingen die inkomsten genereren. Zij willen niet beleggen in assets zoals goud en bitcoin die puur dienen voor waardeopslag en niet bijdragen aan de economie en laten deze links liggen. Andere beleggers vinden waardeopslag juist wel interessant. Zij wijzen erop dat alle ongedekte papieren valuta's, zoals de huidige Amerikaanse dollar, op een gegeven moment waardeloos kunnen worden. Dit blog is bedoeld voor deze laatste groep beleggers.

Wie beheert de bitcoinsoftware?

Aangezien bitcoin software is, moeten we eerst weten wie de bitcoinsoftware, de Bitcoin Core, beheert. In feite heeft niemand de leiding over bitcoin. Bitcoin is gratis opensourcesoftware die de bitcoingemeenschap laat draaien op pc's en servers.

Is het eigenlijk überhaupt wel mogelijk dat software wordt ontwikkeld door groepen die met elkaar zijn verbonden terwijl niemand het voor het zeggen heeft? Dat blijkt mogelijk te zijn. Daar zijn verschillende voorbeelden van bekend. Linux is shareware die wordt uitgevoerd op smartphones, in auto's, voor de meeste websites, op de 500 grootste supercomputers ter wereld en op de wereldwijde aandelenbeurzen.¹ Opensourcesoftware is juist een trend. Qua concept blijkt opensourcesoftware een succes, in geval er veel potentiële gebruikers zijn en het aantal ontwikkelaars dat de software kan verbeteren en verfijnen, groter is dan enig bedrijf zich redelijkerwijs zou kunnen veroorloven. Hoe groter het aantal ontwikkelaars, hoe betrouwbaarder de software.

Bitcoinsoftware ontwikkelen en verbeteren

Maar wie ontwikkelt dan de bitcoinsoftware? In de begintijd was Satoshi Nakamoto de hoofdontwikkelaar. Daarna zijn er meerdere hoofdontwikkelaars geweest en zijn er enkele belangrijke wijzigingen doorgevoerd. Zo is er eind 2011 en begin 2012 besloten om een vrijwillige upgrade te implementeren. Ontwikkelaars wilden namelijk het probleem aanpakken dat bitcoin vanwege beveiligingsgaten kon worden gestolen (niet gehackt). Om de upgrade te kunnen implementeren moest men zeker weten dat de geüpgradede software vrij was van bugs die het netwerk konden laten crashen. De bitcoingemeenschap, de meerderheid van de ontwikkelaars en miners, moest ermee instemmen.

De discussie ging niet zozeer over de wenselijkheid van de oplossing, maar meer over wat de beste technische benadering zou kunnen zijn. De oplossing bestond uiteindelijk uit een 'zachte vork', een upgrade waarbij het netwerk zou blijven functioneren, ongeacht of de nodes/processoren naar de nieuwe software zouden worden bijgewerkt.

Uit dit verhaal blijkt dat er verschillende kwetsbaarheden zijn, waaronder bugs en het verkrijgen van overeenstemming over upgrades.

Een ander aspect van bitcoinupgrades is dat bitcoin op duizenden computers wordt uitgevoerd. Gebruikers moeten de software-upgrade accepteren, omdat de upgrade anders niet wordt geïmplementeerd. Hierdoor ontstaat een interessante dynamiek. Ontwikkelaars willen niet werken aan upgrades die niet door gebruikers worden geaccepteerd. In zekere zin zijn het de gebruikers die de upgrades accepteren door de nieuwe softwareversies te downloaden en in gebruik te nemen.

Zo vond er ook in augustus 2017 onder de naam SegWit een omstreden upgrade van het bitcoinprotocol plaats. Ook dit keer betrof het een technische beslissing over de wijze waarop er meer gegevens konden worden verwerkt, een upgrade die over het algemeen wenselijk werd geacht. Ook dit keer waren er verschillende technische oplossingen mogelijk. En opnieuw werd er gekozen voor een zachte vork. Na deze upgrade schoot de bitcoinkoers omhoog, wellicht een teken van vertrouwen. Mijn conclusie is dat de bitcoingemeenschap leert om te gaan met upgrades.

Is het bitcoinaanbod echt gelimiteerd?

Laten we het dan nu hebben over het beperkte aanbod van bitcoin. Ontwikkelaars zouden in theorie een upgrade kunnen programmeren waarbij het aanbod wordt uitgebreid. Maar gebruikers hebben geen enkele reden om een dergelijke upgrade te installeren. Nu de bitcoingemeenschap explosief is gestegen naar tientallen miljoenen mensen, is het nauwelijks voor te stellen dat al die mensen hun eigen economische belangen zouden schaden door het bitcoinaanbod uit te breiden. In theorie is het dus mogelijk, maar het is volstrekt onrealistisch.

Wie zijn de ontwikkelaars?

Wie zijn eigenlijk de mensen achter de software, de ontwikkelaars? Waarom houden zij zich bezig met het verbeteren van de bitcoinsoftware? Ontwikkelaars doen dit belangeloos of ze worden gesponsord door bedrijven of particulieren. Niet voor iedereen is geld de enige drijfveer! Er zijn niet veel kernontwikkelaars. Op elk moment zijn er misschien zo'n 50 mensen die zich bezighouden met de ontwikkeling van de bitcoinsoftware. Wladimir van der Laan, eindverantwoordelijke van Bitcoin Core gaf leiding aan veel van de recente upgrades. Adam Back, de uitvinder van het proof-of-workalgoritme en CEO van Blockstream, geeft leiding aan de grootste bitcoingerichte groep van softwareontwikkelaars. Ook Pieter Wuille en ChainCodeLabs werken aan enkele nieuwe ontwikkelingen. John Newbery van Brink (een non-profitgroep van ontwikkelaars), Marco Falke, Samuel Dobson en Luke Dashjr zijn andere namen die je in gesprekken onder beleggers niet gauw zult tegenkomen, maar die wel cruciaal zijn voor de ontwikkeling van bitcoin.

De ontwikkeling van bitcoin gaat door.

Ten slotte moeten beleggers weten dat er in 2021 belangrijke upgrades aan staan te komen op het gebied van ondertekening en privacy. De ontwikkeling blijft dus doorgaan.

Zo rond het jaar 2140 komen er geen nieuwe bitcoins meer bij. Op dit moment worden transacties geverifieerd door miners. Mining is winstgevend zolang de elektriciteit die nodig is om de computers te laten draaien die worden gebruikt voor de goedkeuring van transacties, minder kost dan wat een nieuw geminede bitcoin oplevert. Maar wanneer er geen nieuwe bitcoins meer bijkomen, zal er voor deze transactiebevestigingen moeten worden betaald. Deze transactiekosten moeten voldoende zijn om de kosten te dekken voor het operationeel houden van het netwerk, maar ze mogen weer niet zo hoog worden dat het systeem onbruikbaar wordt.

Al met al beschikt bitcoin over de veerkracht die kenmerkend is voor de ontwikkeling van opensourcesoftware, maar heeft bitcoin ook te maken met de daarmee samenhangende risico's. Verder kan bitcoin bogen op een gemeenschap van gemotiveerde gebruikers die grotendeels dezelfde belangen hebben. Daar komt nog bij dat bitcoin beschikt over encryptie- en proceslogica die tot op heden alle groei-uitdagingen aankon. Waarschijnlijk is bitcoin net zo robuust als de andere belangrijke technologieën waar u in het dagelijkse leven mee te maken heeft: internet, banksoftware, enzovoort. Ik verwacht dus dat bitcoin blijft vasthouden aan het principe van een beperkt aanbod en dat de technologie zeer waarschijnlijk naar behoren blijft functioneren.

Voor meer informatie over bitcoin en over wat beleggers moeten weten over deze digitale valuta, kunt u luisteren naar het eerste deel van onze speciale serie 'Bitcoin zonder jargon: Trends met voordelen', met Pierre Rochard, Bitcoin Strategist bij Kraken: Wat is bitcoin? met Pierre Rochard.